SENSOKARTY to zestaw kilkudziesięciu kart (z ćwiczeniami), wzbogaconych kolorowymi ilustracjami oraz opisami, które mają pomóc terapeutom w stworzeniu i poprowadzeniu prawidłowej diety sensorycznej, a także urozmaicić terapię.

W każdej talii (oddzielnej dla poszczególnych systemów sensorycznych) znajduje się około 20 kart z ćwiczeniami. Na jednej stronie znajdziemy rysunek ćwiczenia, a na drugiej jego dokładny opis podzielony na trzy sekcje. Pierwsza z nich (Cele) informuje o korzyściach terapeutycznych, jakie możemy osiągnąć. Druga (Wskazówki) zawiera informacje dla terapeuty, podpowiedzi dotyczące kontroli wykonania ćwiczenia lub propozycje modyfikacji zadania. Ostatnia sekcja (Ćwiczenie) to zalecenia dla dziecka, jak „krok po kroku" wykonać ćwiczenie.

Dieta sensoryczna to zestaw indywidualnych, szczegółowo dobranych, codziennych aktywności sensorycznych, które dostarczą do układu nerwowego właściwych bodźców sensorycznych. Wzbogacona o modyfikację środowiska, pomaga dziecku osiągnąć optymalny poziom pobudzenia, polepszyć koncentrację i organizację dnia. Nadrzędnym celem diety sensorycznej jest samoregulacja, czyli samodzielne dostosowanie poziomu pobudzenia do codziennych zadań. Ćwiczenia diety sensorycznej są potężnym narzędziem, ponieważ dziecko aktywnie w nich uczestniczy, jest po nich lepiej skoncentrowane oraz sprawniej potrafi poradzić sobie z codziennymi wyzwaniami.

Dieta sensoryczna jest niezbędnym elementem terapii integracji sensorycznej, wykorzystuje się ją we wszystkich typach dysfunkcji. Może być stosowana w przypadku małych dzieci, nastolatków, jak również osób dorosłych. Po włączeniu do codziennych aktywności, powinna być regularnie wykonywana i modyfikowana.

WAŻNE!

Niezbędnym warunkiem stworzenia prawidłowej, dopasowanej do sensorycznych potrzeb dziecka diety jest ocena procesów integracji sensorycznej przez wykwalifikowanego terapeutę integracji sensorycznej. Nie ma dwóch identycznych diet sensorycznych. Rekomenduje się używanie tych kart tylko pod nadzorem wykwalifikowanego terapeuty integracji sensorycznej.

Terapia ręki

Część 4 nie jest stricte elementem diety sensorycznej. Jest zbiorem ćwiczeń, których głównym celem jest usprawnianie tych funkcji percepcyjno–motorycznych, dzięki którym dziecko osiągnie optymalny poziom samoobsługi oraz poprawę sprawności manualnej rąk. Sprawność ta jest bardzo ważna, ponieważ dzięki niej dziecko może bez większych problemów wykonywać zadania wymagające precyzyjnych ruchów dłoni, a prawidłowa sprawność rąk pozwala dziecku być samodzielnym, pisać oraz malować.

Musimy pamiętać, że terapii ręki nigdy nie zaczynamy od rysowania szlaczków – to etap końcowy, którego nie obejmują już nasze ćwiczenia.

Terapia ręki jest wskazana dla dzieci, które wykazują:

• trudności z planowaniem motorycznym oraz uczeniem się nowych czynności manualnych
• obniżony poziomem graficzny pisma
• problemy z nauką samoobsługi (ubieranie się, mycie zębów, korzystanie z toalety)
• trudności w dostosowaniu siły do wykonywanego zadania ruchowego
• niechętnie wykonują czynności precyzyjne takie jak pisanie, rysowanie, malowanie, mają trudności w posługiwaniu się prostymi narzędziami
• czynności manipulacyjne wykonują wolno, nieprecyzyjnie
• trudności w koordynacji ruchów rąk, dłoni i palców, problemy z napięciem mięśniowym
• trudności z obustronną koordynacją ruchową i koordynacją wzrokowo-ruchową
• dzieci ze wzmożoną wrażliwością na bodźce pochodzące z systemu czucia powierzchniowego

Proponowane ćwiczenia (46 kart) zostały podzielone na trzy „podrozdziały" dotyczące poszczególnych części ciała: całego ciała (5 kart), obręczy barkowej i ręki (12 kart) oraz dłoni i palców (29 kart). Istotny jest odpowiedni dobór ćwiczeń, ponieważ wykonywanie prawidłowych ruchów manipulacyjnych następuje po osiągnięciu stabilizacji posturalnej (centralnej), stabilizacji obręczy barkowej, kontroli mobilności nadgarstka oraz koordynacji ruchów palców.

1-5 ĆWICZENIA CAŁEGO CIAŁA (STABILIZACJI CENTRALNEJ)

Poprawa i/lub doskonalenie dystrybucji napięcia mięśniowego, siły i wytrzymałości mięśni posturalnych. Osoba z prawidłową stabilizacją centralną jest w stanie m.in. bez nadmiernego wysiłku przyjąć i utrzymać prawidłową pozycję przy biurku, a co za tym idzie wykonywać efektywnie różne czynności manipulacyjne oraz grafomotoryczne. W przypadku zdiagnozowania problemów w obszarze stabilizacji centralnej, w ramach terapii można wykorzystać również ćwiczenia z poprzednich części Sensokart (Część 1: „System przedsionkowy" oraz Część 2: „System proprioceptywny").

6-17 ĆWICZENIA STABILIZACJI OBRĘCZY BARKOWEJ ORAZ RĄK

Mięśnie obręczy barkowej umożliwiają wykonywanie ruchów ręki i przedramienia. Pełnią równocześnie funkcję stabilizatorów i wykonują ruch. Wypracowanie prawidłowej stabilizacji obręczy barkowej jest niezbędne przed dłuższymi ćwiczeniami stolikowymi, ponieważ umożliwia utrzymanie prawidłowej pozycji ciała w trakcie pisania i rysowania. Kontroluje także siłę nacisku np. długopisu.

18-46 ĆWICZENIA PRECYZYJNE - DŁONI I PALCÓW

Ćwiczenia mają na celu poprawę i doskonalenie ruchomości nadgarstka, wypracowanie chwytu pęsetowego, mobilności kciuka, niezależnej pracy każdego palca i koordynacji palców. W przypadku zdiagnozowania problemów w tym obszarze, można wykorzystać również niektóre ćwiczenia z Części 3 Sensokart pt. "System dotykowy".